Hai 30 anos, os produtos das cooperativas agrarias no mercado non eran
valorados polos consumidores como produtos de calidade. As cooperativas
arrastraban imaxe de teren un produto pouco renovado ou anticuado, de seren entidades
falsamente protexidas nun mercado moi intervido polo Estado. Isto provocaba que
estiveran distanciadas dos intereses dos seus socios, e por ende, moi
criticadas polos mesmos, con hábitos de xestión pouco acordes cos novos
movementos sociais da incipiente democracia e con prácticas de xestión pouco
transparentes que proviñan de períodos predemocráticos.
Moitos agricultores e gandeiros xa comprendían daquela a necesidade de
transformar e comercializar os produtos dos seus socios para captar valor dos
mercados e distribuílo entre os mesmos. Pero, precisamente pola mala imaxe das
cooperativas cara ao mercado e mesmo cara aos socios, houbo nesa época unha
enorme proliferación de sociedades agrarias de transformación (SATs),
asociacións ou mesmo sociedades limitadas con reparto igualitario das
participacións societarias, sociedades anónimas, etc. Daquela, sacar unha marca
dun alimento calquera e resaltar o nome cooperativo era pouco comercial, xeraba
mala imaxe para o produto e restaba valor de mercado aos alimentos a vender.
Pouco ou nada queda daquel cooperativismo nado no anterior réxime. A
entrada na Unión Europea, a liberación e desprotección dos mercados
agroalimentarios, a competencia feroz polo beneplácito dos consumidores, a
profesionalización e modernización da xestión, mesmo a globalización que nos
empurra cara á crecente internalización das empresas fixo que as cooperativas
que sobreviviron ou naceron mudaran co mercado e coas esixencias do consumidor.
Neste intre, moitas cooperativas usan e destacan o seu xeito de organización
cooperativo coma un valor positivo para captar o interese e a aprobación dos
seus clientes e consumidores.
Un alimento transformado e comercializado por unha cooperativa é produto “veciño
como os de quilómetro cero, próximo, fresco por ser próximo, con orixe
garantida”; pero, en xeral, con marca pouco coñecida polos consumidores. Por
iso, cremos que algunhas tendas de distribución poden chegar a usar “stopper”
ou banderolas coa finalidade de identificar o produto cooperativo no lineal, para
que o consumidor atope o produto na zona da tenda onde habitualmente se dirixe a
buscalo. Sabemos que están moi ben valorados por parte do consumidor produtos
cooperativos nos que a rexión de orixe ten fama, como as laranxas de Valencia,
o leite de Galicia, o aceite de Andalucía, a carne de Galicia, ...
Queda moito camiño por percorrer neste campo da promoción dos produtos
cooperativos de cara ao consumidor e no punto de venda. Pero, é un camiño que
as cooperativas deberían facer unidas baixo criterios de complementariedade e
sinerxías de esforzos, tratando de trasladar os valores sociais e mesmo
esenciais do propio cooperativismo (a ligazón co produtor, a trazabilidade do
produto, a reversión do beneficio no agricultor e na sociedade rural, o
funcionamento democrático, a solidariedade,...). Pero, sempre tendo presente
que o consumidor nos vai esixir unha calidade, unhas garantías, unha solvencia
empresarial que avalen ó produto que merca para consumo propio ou da súa
familia.
Temos que esforzarnos en dar a coñecer os produtos que comercializan as
cooperativas mediante campañas de promoción cara o consumidor e na distribución.
Por iso é importante impulsar a presenza en feiras e eventos de tipo comercial
trasladando o papel social importante que desenvolven as cooperativas. Comprometémonos
a impulsar sinerxías entre as empresas evitando localismos e protagonismos
excluíntes, e animando a mentalización de cara a colaboración entre todos nesta
inxente tarefa de reconquista dos mercados.
Editorial Cooperación Galega, nº 117 Marzo 2014
