A completa liberalización da PAC

Por suposto que compartimos a idea de que o sector agrario debe ser máis competitivo no marco dun desenvolvemento sostible, colmando as aspiracións sociais e garantindo unha produción san, de calidade e que respecte o medio ambiente, tal como manifesta a Comisión na proposta da reforma da PAC. Con moita máis convicción os agricultores e gandeiros galegos que sempre nos mantivemos preto dunha agricultura biolóxica. Pero, ¿realmente a Comisión propón medidas realistas que contribúan á competitividade do sector e satisfagan as necesidades dos consumidores?. En primeiro lugar, ¿como pode ser competitivo un sector económico que cada pouco tempo cambia o marco legal?. A Comisión debe ser consciente que para traballar en favor dunha maior competitividade e responder ás esixencias da sociedade, os produtores e as cooperativas deben contar con unha estabilidade legal que permita unha programación da actividade e unha seguridade nos seus investimentos.

A Comisión non adopta na proposta medidas favorables á competitividade máis aló do que é unha simple apertura total de mercados e o desmantelamento dos apoios ós produtores. É dicir, para o que aguante o libre mercado será competitivo e os demais deberán abandonar a actividade agrario e/ou gandeira.

A eliminación dos mecanismos de intervención, a eliminación das cotas lácteas no 2015 e a desregularización xeral que propón a Comisión acentuarán os problemas de volatilidade dos prezos e inseguridade dos investimentos agrarios, dos gandeiros e das cooperativas. Si eliminamos a cero a maioría dos mecanismos de intervención sen prever alternativamente outros mecanismos de xestión de crises de mercado, ímonos atopar con que situacións coma a actual sen cereais en stocks serán habituais noutras materias primas agrarias e na especulación das turbulencias dos mercados estará o único negocio que nunca será agrario nin para os agricultores. De feito, esta tendencia a eliminar a intervención en Europa é un dos principais motivos por que non existan reserva de cereais para a alimentación animal que tanto afecta a nosa gandería. A reforma nos sinala que os galegos debemos afrontar a desaparición das cotas lácteas no 2015, despois dos enormes investimentos feitos. Tamén nos indica que ou implantamos rapidamente unha cultura do acordo e do pacto sectorial que nos permita autoregularnos e ordenar o sector leiteiro en Galicia e España, ou senón comezaremos lentamente a desaparecer, tanto os produtores coma a nosa industria transformadora baixo o dominio doutros máis fortes e organizados.

¿Como lle fai fronte a proposta da Comisión a un sector produtor moi atomizado, mal dimensionado e con grande debilidade nas relacións comerciais?. Apenas quedan medidas na PAC para corrixir este enorme desequilibrio comercial. ¿Que propón a nova PAC para facerlle fronte a unha gran concentración dos principais inputs (adubos, carburantes,..) dun lado, e a gran distribución alimentaria doutro?. Que saibamos, nada.

Por outra banda, a posibilidade de facer un pago horizontal igual para todas as hectáreas é un paso claro e definitivo para converter a PAC nunha política medioambiental e totalmente afastada da produtividade agraria e gandeira. Por iso, a inclusión dos novos retos que a reforma propón para a PAC serán financiados mediante a modulación (redución) das axudas actuais, polo que é un xeito directo de reducir as axudas ó agro, eliminando a viabilidade de moitas explotacións. Que despois ninguén se sorprenda que o abandono da actividade agraria e do campo non para de medrar en Galicia.

Dende AGACA consideramos que a Comisión debe propoñer medidas que permitan ó sector produtor organizarse para poder facer fronte ás flutuacións dos mercados e amortiguar as situacións de inestabilidade. AGACA sempre apostou e aposta por un impulso e apoio á estruturación da oferta que anteriormente se facía mediante as Agrupacións de Produtores Agrarios (APAs), constituídas principalmente en cooperativas e que deberían xogar un papel fundamental nos diferentes sectores. Terían como finalidade regular as producións en cantidade e calidade para facerlle fronte ás crises de mercado, reequilibrar a relación cos provedores e clientes e establecer estratexias de mercado que permitan os socios a rendibilidade das súas producións vía o mercado. Toda decisión que vaia por este camiño será apoiada polas cooperativas. Soamente con incentivos as cooperativas agrarias poderán asegurar a viabilidade do negocio agrario e o axeitado abastecemento de materias primas nun mercado globalizado.


Higinio Mougán Bouzón

Necesitamos un sector máis organizado

A ninguén lle pasa desapercibido que, dende fai uns meses, os medios de comunicación están a publicar numerosos artigos agrarios e alimentarios falando de crise global no ámbito agroalimentario: alza de prezos, desabastecemento, carestía dos carburantes e materias primas básicas “comodities” (cereais, soia,...), efectos da crise e/ou especulación financeira nos mercados de comoditis, o papel dos biocombustibles neste contorno, o incremento do consumo en Asia...
Algo está a pasar na economía mundial que nos está a afectar directamente aos agricultores e gandeiros, ás súas cooperativas e empresas de transformación. Non vamos a dedicarnos a avaliar qué está a pasar (xa se encargan outros), pero estamos ante unhas condicións altamente cambiantes dos mercados mundiais dos alimentos que inflúen en todos os actores económicos do sector agroalimentario e mostra con crueza a capacidade organizativa do mesmo.

Estas turbulencias están a afectar con tremenda dureza, aos subsectores cárnicos de Galicia (porcino, vacún de carne, coellos, ovino, cabrún,...) facendo que moitas explotacións leven meses literalmente “perdendo cartos”. O subsector lácteo, de enorme interese económico e social en Galicia, pasou dunha situación cómoda de finais do 2007 a unha forte redución de subsector lácteo, de gran importancia en Galiciaingresos que coloca ás explotacións gandeiras en situación económica delicada. ¿Pódese facer algo para que un subsector non viva inmerso nunha continua “montaña rusa” ante as fluctuacións dos mercados?, ¿por que non somos capaces de evitar caer nas operacións especulativas dos mercados internacionais?. Lamentablemente, pese aos esforzos de moita xente e administracións, non cabe outra resposta que a de que nos atopamos ante un subsector moi desorganizado, sen capacidade de compromiso e nin tan sequera, vontade para comprometerse, instalado comodamente no curto prazo, incluso no día a día.

No pasado outono o subsector lácteo galego, e tamén podemos dicir o mesmo do español, enfrontouse a unha suba de certos comodities lácteos do mercado mundial do único xeito que soubo facelo: inmerso no máis absoluto confusionismo, desorganización, engano e “subasteo” constante. Esta situación xerou un escenario certamente excepcional, no que, por primeira vez, a captación de leite polos operadores oportunistas marcaba os prezos a toda a produción e empuxaban á suba os prezos ao consumo, sen que preocuparan os efectos sobre a demanda de derivados lácteos. A industria láctea non soubo, e nin tan sequera quixo, compartir unha situación transitoria coas cooperativas e produtores, pasando a inicios do presente ano 2008 a realizar un axuste inicialmente lóxico con características de converterse en desproporcionado pero, iso si, novamente dun xeito completamente desorganizado e confuso. ¿Cal é a razón para que todo un subsector agroalimentario como o lácteo non saiba o prezo dun produto que xa leva días entregado para transformar e comercializar?. Só cabe unha resposta: a completa desorganización do mesmo por falta de interese e capacidade de compromiso de case todos.

Ante a crise global dos mercados agroalimentarios, os gobernos deben ocuparse e preocuparse máis da soberanía alimentaria da poboación protexendo a produción de alimentos. Os gobernos non poden fixar como único obxectivo económico o control da inflación e a vixilancia da suba da cesta dos alimentos. Sen lugar a dúbidas, cremos que nas enormes fluctuacións dos mercados alimentarios e dos prezos ao consumidor, os gobernos deberán extremar a vixilancia das marxes comerciais dos distribuidores, principais e poderosísimos intermediarios situados entre os produtores e os consumidores. Hoxe, cinco ou seis grandes centrais de compras de distribución deciden qué marcas e produtos comemos máis do 50% da poboación, xa que é aí onde facemos habitualmente a compra. Urxe que nos organicemos todos os subsectores alimentarios e fagamos de inmediato unha labor didáctica, explicando a importancia dun sector agrario e gandeiro forte e organizado cara un consumidor confundido e preocupado polo custe dos alimentos. Temos que transmitirlle aos consumidores o enorme esforzo que facemos na seguridade alimentaria, na conservación do espazo rural, na conservación dos sabores tradicionais e da cultura ligados aos mesmos e na conservación e mellora do medioambiente, entre outros.